Perak ur Pol eskemmoù liesvod (PEL) ?

Vue d'architecte de l'aménagement futur du PEM de la gare de Quimper.

An efed Breizh Tizh Bras

Emañ ar raktres evit adkempenn ar Pol Eskemmoù Liesvod (PEL) e Kemper e-barzh ul lusk evit terkañ al linennoù hent-houarn evel ne oa ket bet biskoazh evit Breizh. Al lusk-se anvet Breizh Tizh Bras (BTB) eo ar raktres terkañ rannvroel bras a zo e bal lakaat Breizh da vezañ aesoc’h da dizhout, tostoc’h da Bariz hag evit ma vo darempredet gwelloc’h gant ur rouedad diabarzh. Un degouezh kaer eo evit an tiriad a-bezh da zedennañ muioc’h a dud.

Al linenn tizh bras, ul lusk nevez evit dedennañ muioc’h a dud

Savet eo ar ratkres Breizh Tizh Bras evit ma vo dispaket an LTB Breizh Broioù-al-Liger a liamm Kemper ha Pariz kenetrezo e 3e31 ha gant 2 veaj TTB mont-ha-dont ouzhpenn etre Kemper ha Pariz. Ober a ra ar veajourien o mad ivez eus kenereoù gwellaet e Roazhon.

An hent-houarn Brest-Kemper modernaet hag ar c’hinnig THR douesaet

Gant modernaat an hent-houarn etre Brest ha Kemper ez eo bet gwellaet an aveadurioù evit dont da Benn-ar-Bed gant liammoù efedus etre Brest ha su Breizh betek Naoned. Degas a reomp ivez ur c’hinnig ouzhpenn tren + karr-boutin. Asambles gant al linenn LTB eo bet kreñvaet ar c’hinnig THR ha gwellaet e vez ar c’henereoù TTB.

Petra eo ur pol eskemmoù liesvod ?

Ar pol eskemmoù liesvod zo ul lec’h koublañ ha liammañ gant modoù dilerc’hiañ a bep seurt : ar c’herzhed, an divrodegoù, an doareoù treuzdougen boutin (ar busoù e kêr hag ar c’hirri-boutin), an tren (an TTB hag an THR), an taksioù hag ar c’hirri hiniennel. Ar pol eskemmoù liesvod zo ur savenn ma kej an holl zoareoù treuzgouden. Gantañ e c’hall an implijerien choaz o mod da vont ha dont ha sikouret e vez an etremodelezh.

Ur c’henlabour

Evit diawelet hag ambroug an efed LTB o deus prometet Kemper Breizh Izel, ar Stad, Rannvro Breizh, Kuzul-departamant Penn-ar-Bed, SNCF Gares&Connexions ha SNCF Réseau kenlabourat evit adkempenn ar pol eskemmoù liesvod (kejadennoù tren – karr-boutin – bus – karr – tud war droad ha marc’hhouarnerien) e Kemper.

Gant an difrae-se ez eus bet gallet sevel, e-barzh ur rakstudiadenn, ur senario aozañ, ma talc’her kont eus ar c’hêraozañ, ar c’hementad a dud, ar vonedusted hag an etremodelezh e tolead ar gar.

Respont da bevar fal ar pol eskemmoù liesvod

Derc’hel kont eus ar c’hementad : lakaat ar gar da glotañ gant kresk an niver a dud a zarempred anezhi

War-lerc’h sevel al Linenn Tizh Bras, gwellaat ar rouedad hent-houarn betek Kemper ha kreñvaat ar c’hinnig THR e kresko kalz niver ar veajourien evit an treuzdougen dre hent-houarn (1,35 à 1,6 milion a-benn 2025 e-skoaz 920 000 e 2016 evit ar rouedad hent-houarn), hag ivez evit an treuzdougen boutin (1,15 milion a veajourien e 2025 e-skoaz 914 000 e 2014 evit gar ar c’hirri-boutin). Evit respont d’an emdroadurioù-se hag evit degemer an engroeziad nevez-se diouzh ar gwellañ ez eus ezhomm da adkempenn ar PEL.

Derc’hel kont eus an etremodelezh : sikour diorren an treuzdougen stroll hag aesaat an eskemmoù etremodel e lec’hienn ar gar

Klotañ a ra adkempenn ar Pol Eskemmoù Liesvod gant an oberoù padus ha gant ur c’hempouez etre an doareoù da vont-ha-dont gant modoù treuzdougen a-stroll, an doareoù oberiat (kerzherien/marc’hhouarnerien) hag ar c’hirri hiniennel.

Derc’hel kont eus ar vonedusted : gwellaat ar vonedusted evit an holl ha gant an doareoù treuzdougen a bep seurt

Pal ar raktres eo reiñ tro d’an dud dalc’het en o c’herzhed da vont ha dont e pep lec’h. Setu e vo kempennet savadur ar veajourien, gar ar c’hirri-boutin, ar c’haeoù hent-houarn hag an holl dakadoù diavaez en doare ma c’hallo an holl dud da mont ha dont aes e pep lec’h. Ar pal eo ivez aesaat d’an holl dud mont buan d’ar gar gant ar modoù treuzdougen a bep seurt (modoù a-stroll, modoù dous, kirri ha taksioù).

Derc’hel kont eus ar c’hêraozañ : sikour ar raktres hollek evit adkempenn ha diorren karter ar gar : 765 Bali

Ur benveg a-zoare eo adkempernn ar PEL evit adkempenn an takadoù ken war dachenn ar c’hêraoazañ, ken war dachenn an ardremez, dreist-holl e bali ar Gar hag e bali an Dieubidigezh. Ur bazenn a bouez eo evit emdroadur ar c’harter.

Pal ar raktres kêraozañ, anvet « 765 bali », eo talvoudekaat an endro bevañ, degemer ur gêrig evit an embregerzhioù ha harpañ neveziñ an annezioù.

Brastres adkempenn ar PEL

E 2018 e oa bet roet lañs gant Kemper Breizh Izel d’ur genstrivadeg mestroniezh al labourioù evit an dreuzell a-us an hentoù-houarn, an terkadurioù e kêr hag evit gar ar c’hirri-boutin. Tri embregerezh o deus kinniget ur raktres :

• Dietmar Feichtinger Architectes
• Marc Barani Architectes
• Agence Ter Paysagistes-urbanistes

Gant ar c’huzul-kumuniezh e oa bet kadarnaet choaz mestr al labourioù d’ar Yaou 31 a viz Genver 2019. Ar strollad choazet eo an hini savet en-dro d’an Ajañs THR, priziet e 2018 gant Priz Meur ar C’hêraozañ.

Kinnig a ra ar raktres choazet ur « Park War Lusk » talvoudus-kenañ e-keñver an ardremez evit reiñ un identelezh « gar park » d’ar PEL, en ur sikour an eskemmoù etremodel hag ar mont ha dont d’ar gar. Gant an aveadur nevez-se e vo diskouezet peseurt neuz en do karter nevez ar gar ha penaos e vo treuzfurmet. Goude-se e vo kendalc’het ar cheñchamantoù a vo graet er c’harter-se gant ar raktres kêraozañ 765 bali.

Diwar an dreuzell a liamm al leurenn ouzh ar parklec’h norzh e c’haller gwelet an hentoù-houarn evel pa vefed war ur were. An elfennoù eeunlinennek a ya da ober ar savadur-se, hag eñ bras-divent, a ro ur stumm glanaet dezhañ.

E 2019 e vo graet labourioù evit gounit tachennoù. Diskaret e vo, da skouer, an Hall Sernam ha kazel savadur ar veajourien.

Ur parklec’h foran berrbad a vo krouet ivez war ar fraostoù ma oa hentoù-houarn evit bastañ d’an ezhommoù a vo evit aozañ ar chanter.

Ul leurenn nevez digor war ar gêr ha takadoù foran adkempennet

Gant ul leurenn vras dirak ar gar e vo kenereet ar modoù treuzdougen a bep seurt diouzh ar gwellañ ha kinniget e vo un takad foran nevez evit ar veajourien ha tud ar c’harter.

En takadoù foran-se e vo savet lec’hioù tremen nevez akomod evit ar gerzherien hag ar varc’hhouarnerien pa vint o tont eus kreiz-kêr, eus reter ar c’harter, eus ar su hag ivez eus an norzh. Digor e vo ar gar war ar gêr.

Un dreuzell-vale a-us an hentoù-houarn

Un dreuzell-vale a-us an hentoù-houarn

Krouet e vo un dreuzell-vale etre karterioù evit mont d’ar c’haeoù hent-houarn.

Kement-se zo graet evit aesaat ar mont ha dont d’an dud dalc’het en o c’herzhed, dre lakaat pignerezioù en daou benn d’an dreuzell ha war bep kae. Gant an dreuzell-se e c’haller gwellaat an implij eus parklec’h ar sal liessport. Al labourioù evit aesaat ar mont ha dont a vo klokaet gant meur a stignad ha miret e vo ar riboul a vremañ ha lakaet e vo diouzh ar reolennoù.

Adkempenn savadur ar veajourien

Adkempennet e vo en doare da zegemer diouzh ar gwellañ muioc’h a veajourien, da ginnig servijoù nevez, da aesaat ar mont ha dont, da greskiñ surentez ar veajourien ha da warantiñ un etremodelezh efedus gant gar ar c’hirri-boutin. Pa vo bet diskaret kazel savadur ar veajourien e c’hallor digeriñ al leurenn war-zu an dreuzell-vale nevez, gar da zont ar c’hirri-boutin ha war-zu reter ar c’harter a vo lakaet da cheñch war hiroc’h dermen.

Parklec’hoù gwellaet

85 plas parkañ berrbad a vo savet er c’hornôg da savadur ar veajourien. Gant an dreuzell nevez e c’hallo an dud mont betek 335 plas e parklec’h ar sal liessport. Er parklec’h hirbad e vo kinniget 135 plas parkañ. Gant ar raktres nevez e rakweler krouiñ un ti evit ar beloioù gant 50 plas parkañ suraet ennañ ha gwaregoù belo war al leurenn.

Dilec’hiañ gar ar c’hirri-boutin

Dilec’hiañ gar ar c’hirri-boutin

Er raktres e rakweler krouiñ ur gar nevez evit ar c’hirri-boutin, gant 16 kae dizalc’h goudoret evit darn dindan un treuziad eus an Hall Sernam. Enni e c’hallimp degemer kirri-boutin hag a ra beajoù pell.

Er gar e c’hallor ivez degemer an taksioù, a vo lakaet da barkañ e-kichen savadur ar veajourien hag an dreuzell evir mont d’ar c’haeoù.

Evit aesaat an eskemmoù etremodel etre gar ar c’hirri-boutin ha savadur ar veajaourien KBHF* e vo kinniget un hall etremodel ma vo degemeret lec’h titouriñ ha gwerzhañ gar ar c’hirri-boutin.

* KBHF = Kevredad broadel hentoù-houarn Frañs

Aesaat an etremodelezh

Gant ar raktres e c’haller aesaat an etremodelezh etre ar modoù mont ha dont a bep seurt : TTB, THR, kirri-boutin, busoù, kirri hiniennel, taksioù, beloioù ha kerzhet. Evel-se e vo aesoc’h d’an dud kompren penaos diraez ar modoù treuzdougen a bep seurt. Dre al leurenn e vo aesoc’h mont d’ar c’haeoù evit busoù rouedad kêr.